22 Nisan 2013 Pazartesi

Yeniçeri Ayaklanmaları Kronolojisi

Yeniçeri Ayaklanmaları Kronolojisi

1446’da Edirne’de Buçuktepe eylemiyle II.Mehmed’ Manisa’ya gönderip babası II.Murat’ı 2.kez tahta oturtan Yeniçerilerin son ayaklanma girişimleri 1826’daydı ve Ocaklarının söndürülmesi, kendilerinin de imhasıyla sonuçlandı.

4 Mayıs 1481 – Başlar Mızrakta

Fatih’in ölümünü gizleyerek Cem’in tahta geçmesini amaçlayan Vezir-i Azam Karamani Mehmed Paşa’yı katleden Yeniçeriler başını mızrağa geçirip İstanbul’da dolaştılar.

24 Nisan 1512 – Yavuz’un Cülusu

II.Bayezid'in şehzadeleri arasındaki taht mücadelesinde Yavuz Selim'i desteklediler; II. Bayezid'i tahttan çekilmeye zorladılar, Yavuz padişah oldu.

2 Nisan 1589 – Ulufe İsyanı

Sipahiler, düşük ayarlı ulufe akçesi yüzünden Divan-ı Hümayun’u bastılar. Beylerbeyi Mehmed Paşa ile Defterdar Mahmud Efendi III.Murat’ın fermanıyla idam edildi.

1 Nisan 1600 – Sipahi Terörü

Düşük ayarlı akçe yüzünden eyleme geçen sipahiler, sarayın rüşvet işlerini çevirdiği iddia edilen Yahudi kadın Ester Kira’yı parçaladılar. Oğulları da idam edildi.

6 Ocak 1603 – Celali Bahanesi

Anadolu’daki Celali isyanı nedeniyle eyleme geçen Kapıkulları, kimi vezirlerin azlini, yeterli görmeyerek III.Mehmed’i ayak divanına çıkarttılar. Saray ağaları öldürüldü.

6 Şubat 1603 – Sokak Savaşı

Sipahilerle Yeniçeriler, sadrazam değişikliği yüzünden üç gün boyunca İstanbul sokaklarında muharebe ettiler.

18 Mayıs 1622 – Büyük Katliam

Osmanlı tarihinin en korkunç ayaklanması gerçekleşti. Vezirler, ağalar öldürüldü. I.Mustafa ikinci kez tahta oturtuldu; II. Osman öldürüldü.
7 Şubat 1632 – Saraya Yürüyüş

Kapıkulu Ortaları Topkapı Sarayına yürüdü. Babıhümayunu aşıp Ortakapı’nın önüne geldiler. IV. Murad’ı tehdit ettiler. Hafız Paşa’yı parçaladılar.

2 Mart 1632 – Ayak Divanı

Bir kez daha saraya yürüyüp IV.Murad’ı ayak divanına çıkarttılar. Yeniçeri ağasının, defterdarın konaklarını yağmaladılar. Kapıkulu terörü haziran ayına kadar sürdü.

8 Ağustos 1648 – İbrahim Boğuldu

Ocak ağaları ve ulema aralarında anlaşarak Sultan İbrahim’in tahtan indirilmesini kararlaştırdılar. 7 yaşındaki IV.Mehmed tahta oturtuldu; Sultan İbrahim 10 gün sonra boğduruldu.

13 Haziran 1651 – Günlerce Yağma

Ulufeleri geciken sipahiler ağalarını taşlayıp isyan başlattılar. Eylemler, yağmalar, öldürmeler günlerce sürdü. Çocuk padişah IV.Mehmed ayak divanına çıktı.

2-10 Eylül 1651 – Kösem Sultan Olayı

Saray hareminde, içoğlanları ve baltacılar Büyük Valide Kösem Sultanı boğdular. Sancak –ı Şerif çıkartılarak halk ve esnaf eyleme çağrıldı. Kapıkulu ağları oligarşisi sona erdi.

28 Şubat 1656 – Vaka-i Vakvakiye

Acemioğlanları, sipahiler veyeniçeriler ayaklandı. Çok kimse öldürüldü. Cesetler ağaç dallarına baş aşağı asıldı. Olaylar ”vak’a-i vakvakiye” diye adlandırıldı.

5 Eylül 1687 – Kapıkulu Ayaklandı

Batı cephesinde bozguna uğrayan ordu, İstanbul’a dönerken ayaklanan Kapıkulları IV.Mehmed’in tahttan çekilmesini istediler. Kelleler kesildi ve padişah tahtan çekildi.

15 Temmuz 1703 – Müftü Vakası

İstanbul’da başlayıp Edirne’de sona eren ve Müftü Vak’ası (Edirne Vak’ası) denilen ayaklanmaya Cebeciler öncülük etti. II.Mustafa tahttan çekildi.

28-29 Eylül 1730 – Patrona Halil

Patrona Halil’in yönettiği kanlı ayaklanmada, Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ve kimi vezirler boğdurulup cesetleri sürüklendi. III.Ahmet tahttan çekildi. I.Mahmud cülus etti.

25 Mayıs 1807 – Kabakçı Mustafa

Nizam-ı Cedid yeniliğine karşı başlatılan eylemlerde, ayaklanmacıların başı Kabakçı Mustafa’nın terörü sonucunda III.Selim tahttan çekildi. IV.Mustafa cülus etti.

16 Kasım 1808 – Orduya Karşı

Sekban-ı Cedid adıyla modern bir ordu kurulmasına karşı çıkan ve Alemdar Mustafa Paşa’yı alaşağı etmek isteyen Yeniçeriler ayaklandı.

28 Şubat 1821 – Sona Doğru

Ulufe Divanı için ayaklanan ve türlü rezaletler sergileyerek saraya yönelen Yeniçeriler, halktan suçsuz insanları öldürmekten çekinmediler.

16 Haziran 1826 – Vaka-i Hayriye

Tüfekle talimi kabul etmeyip kazan kaldıran Yeniçerilere karşı Sancak-ı Şerif çıkarılıp, halk kutsal bayrak altına çağrıldı. Boğazlar Muhafızı Hüseyin Paşa, Topçu Karacehennem İbrahim Ağa, Yeniodalar’ı topa tuttular. Yeniçerilerin çoğu öldürüldü, kaçanlar yakalandı. II.Mahmud yeniçeriliğin kökünün kazınmasını buyurdu. Vaka-i Hayriye denen olayla Yeniçerilik son buldu.

0 yorum:

Yorum Gönder