Yeniçeri Ayaklanmaları Kronolojisi
1446’da Edirne’de Buçuktepe eylemiyle II.Mehmed’ Manisa’ya gönderip babası II.Murat’ı 2.kez tahta oturtan Yeniçerilerin son ayaklanma girişimleri 1826’daydı ve Ocaklarının söndürülmesi, kendilerinin de imhasıyla sonuçlandı.
4 Mayıs 1481 – Başlar Mızrakta
Fatih’in ölümünü gizleyerek Cem’in tahta geçmesini amaçlayan Vezir-i Azam Karamani Mehmed Paşa’yı katleden Yeniçeriler başını mızrağa geçirip İstanbul’da dolaştılar.
24 Nisan 1512 – Yavuz’un Cülusu
II.Bayezid'in şehzadeleri arasındaki taht mücadelesinde Yavuz Selim'i desteklediler; II. Bayezid'i tahttan çekilmeye zorladılar, Yavuz padişah oldu.
2 Nisan 1589 – Ulufe İsyanı
Sipahiler, düşük ayarlı ulufe akçesi yüzünden Divan-ı Hümayun’u bastılar. Beylerbeyi Mehmed Paşa ile Defterdar Mahmud Efendi III.Murat’ın fermanıyla idam edildi.
1 Nisan 1600 – Sipahi Terörü
Düşük ayarlı akçe yüzünden eyleme geçen sipahiler, sarayın rüşvet işlerini çevirdiği iddia edilen Yahudi kadın Ester Kira’yı parçaladılar. Oğulları da idam edildi.
6 Ocak 1603 – Celali Bahanesi
Anadolu’daki Celali isyanı nedeniyle eyleme geçen Kapıkulları, kimi vezirlerin azlini, yeterli görmeyerek III.Mehmed’i ayak divanına çıkarttılar. Saray ağaları öldürüldü.
6 Şubat 1603 – Sokak Savaşı
Sipahilerle Yeniçeriler, sadrazam değişikliği yüzünden üç gün boyunca İstanbul sokaklarında muharebe ettiler.
18 Mayıs 1622 – Büyük Katliam
Osmanlı tarihinin en korkunç ayaklanması gerçekleşti. Vezirler, ağalar öldürüldü. I.Mustafa ikinci kez tahta oturtuldu; II. Osman öldürüldü.
7 Şubat 1632 – Saraya Yürüyüş
Kapıkulu Ortaları Topkapı Sarayına yürüdü. Babıhümayunu aşıp Ortakapı’nın önüne geldiler. IV. Murad’ı tehdit ettiler. Hafız Paşa’yı parçaladılar.
2 Mart 1632 – Ayak Divanı
Bir kez daha saraya yürüyüp IV.Murad’ı ayak divanına çıkarttılar. Yeniçeri ağasının, defterdarın konaklarını yağmaladılar. Kapıkulu terörü haziran ayına kadar sürdü.
8 Ağustos 1648 – İbrahim Boğuldu
Ocak ağaları ve ulema aralarında anlaşarak Sultan İbrahim’in tahtan indirilmesini kararlaştırdılar. 7 yaşındaki IV.Mehmed tahta oturtuldu; Sultan İbrahim 10 gün sonra boğduruldu.
13 Haziran 1651 – Günlerce Yağma
Ulufeleri geciken sipahiler ağalarını taşlayıp isyan başlattılar. Eylemler, yağmalar, öldürmeler günlerce sürdü. Çocuk padişah IV.Mehmed ayak divanına çıktı.
2-10 Eylül 1651 – Kösem Sultan Olayı
Saray hareminde, içoğlanları ve baltacılar Büyük Valide Kösem Sultanı boğdular. Sancak –ı Şerif çıkartılarak halk ve esnaf eyleme çağrıldı. Kapıkulu ağları oligarşisi sona erdi.
28 Şubat 1656 – Vaka-i Vakvakiye
Acemioğlanları, sipahiler veyeniçeriler ayaklandı. Çok kimse öldürüldü. Cesetler ağaç dallarına baş aşağı asıldı. Olaylar ”vak’a-i vakvakiye” diye adlandırıldı.
5 Eylül 1687 – Kapıkulu Ayaklandı
Batı cephesinde bozguna uğrayan ordu, İstanbul’a dönerken ayaklanan Kapıkulları IV.Mehmed’in tahttan çekilmesini istediler. Kelleler kesildi ve padişah tahtan çekildi.
15 Temmuz 1703 – Müftü Vakası
İstanbul’da başlayıp Edirne’de sona eren ve Müftü Vak’ası (Edirne Vak’ası) denilen ayaklanmaya Cebeciler öncülük etti. II.Mustafa tahttan çekildi.
28-29 Eylül 1730 – Patrona Halil
Patrona Halil’in yönettiği kanlı ayaklanmada, Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ve kimi vezirler boğdurulup cesetleri sürüklendi. III.Ahmet tahttan çekildi. I.Mahmud cülus etti.
25 Mayıs 1807 – Kabakçı Mustafa
Nizam-ı Cedid yeniliğine karşı başlatılan eylemlerde, ayaklanmacıların başı Kabakçı Mustafa’nın terörü sonucunda III.Selim tahttan çekildi. IV.Mustafa cülus etti.
16 Kasım 1808 – Orduya Karşı
Sekban-ı Cedid adıyla modern bir ordu kurulmasına karşı çıkan ve Alemdar Mustafa Paşa’yı alaşağı etmek isteyen Yeniçeriler ayaklandı.
28 Şubat 1821 – Sona Doğru
Ulufe Divanı için ayaklanan ve türlü rezaletler sergileyerek saraya yönelen Yeniçeriler, halktan suçsuz insanları öldürmekten çekinmediler.
16 Haziran 1826 – Vaka-i Hayriye
Tüfekle talimi kabul etmeyip kazan kaldıran Yeniçerilere karşı Sancak-ı Şerif çıkarılıp, halk kutsal bayrak altına çağrıldı. Boğazlar Muhafızı Hüseyin Paşa, Topçu Karacehennem İbrahim Ağa, Yeniodalar’ı topa tuttular. Yeniçerilerin çoğu öldürüldü, kaçanlar yakalandı. II.Mahmud yeniçeriliğin kökünün kazınmasını buyurdu. Vaka-i Hayriye denen olayla Yeniçerilik son buldu.